Van de Website van het Bijbels Museum
IN DE OORLOG VERWIJDERD SCHILDERIJ TERUG OP OUDE PLEK IN AMSTERDAM
In 1941 werd op last van de Duitse Sicherheitsdienst het schilderij Benjamin voor Jozef van de Amsterdamse kunstenares Josina Knap (foto onderaan pagina) uit de hal van de Christelijke HBS aan de toenmalige Euterpestraat in Amsterdam verwijderd. Inmiddels is dit doek terug van weggeweest: na jarenlange omzwervingen in de tijd en door het land is het weer op min of meer dezelfde plek te zien. En maakte Bertien Minco een podcast over de wonderlijke omzwervingen van het werk.
Op het schilderij staat een scene uit het Oudtestamentische verhaal van Jozef en zijn broers afgebeeld. “Ach, dass sind Juden”, klonk het toen de SD de school binnentrok. De conciërge van de school verwijderde het schilderij dezelfde dag, rolde het op en borg het weg.
In 1944 werd de Christelijke HBS door een Engels bombardement verwoest. Josina Knap dacht dat ook haar schilderij daarbij verloren was gegaan. In 1949 keerde Josina Smeenk – Knap terug naar Amsterdam, na jaren met haar gezin in Blokzijl en Renkum te hebben gewoond. Bij de schildersartikelenwinkel Van Beek aan de Stadhouderskade kreeg ze bij een bezoek te horen dat Benjamin voor Jozef daar in de werkplaats lag. De conciërge had het bij Van Beek in bewaring gegeven.
COLLECTIE BIJBELS MUSEUM
In 1975 schonk de schilderes het schilderij aan het Bijbels Museum in Amsterdam. Het hing jarenlang in de vaste opstelling, totdat het bij een herinrichting rond het jaar 2000 in depot belandde.
In het kader van het ontzamelproject Toekomst Collecties Bijbels Museum heeft overleg plaatsgevonden tussen de erven van de schilder en het museum. De kinderen van Josina Knap stelden voor het doek over te dragen aan het St. Ignatiusgymnasium. Deze school is chronologisch de opvolger van de Christelijke HBS op dezelfde plek tussen de Gerrit van der Veenstraat en de Jan van Eijckstraat. Rector Bert Schuller van het Ignatius is verheugd : “We zijn vereerd om een doek met een dergelijke historie weer te mogen tonen in onze school. Het is een belangrijk werk dat de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog op deze plek voor onze leerlingen tastbaar maakt.”
PODCAST BERTIEN MINCO
Bertien Minco (directeur Herinneringscentrum Kamp Westerbork) maakte op verzoek van het Bijbels Museum een podcast. Hierin kruisen de oorlogsgeschiedenis van het schilderij en die van haar moeder elkaar op een wonderbaarlijke wijze.
Mede met bijdragen van het Prins Bernhard Cultuurfonds en de stichting Vrienden van het Ignatius zijn transport, restauratie, inlijsten en inhangen van het schilderij mogelijk geworden.
